Fotograferen in de Friese landschappen en directe omgeving: 2016

vrijdag 9 december 2016

S-curves in het Friese landschap

In mijn vorige blog ben ik al wat ingegaan op lijnenspel en dieptewerking. Deze keer zal ik meer vertellen over het fotograferen van S-curves, een manier die in de landschapsfotografie wordt toegepast. Ik benoem het liever als een 'manier' dan als een 'regel', want regels zijn er eigenlijk niet in de landschapsfotografie. Als je het een regel zou noemen dan is het iets waar je aan moet hebben voldaan, maar daar gaat het in de fotografie niet over. Het beeld kan altijd mooi zijn, ook zonder de toepassing van manieren of regels. Het is altijd de kijker die beeld beoordeeld en iedereen ziet weer andere dingen, dat is het mooie van het menselijk brein.

Als ik een S-curve in een landschapsfoto heb gefotografeerd dan heb ik gebruik gemaakt van een manier om het brein van de kijker te prikkelen. Een S-curve neemt namelijk de ogen van de kijker mee de foto in en komt langs die lijn dan 1 of meerdere objecten tegen. Een S-curve zorgt dus voor dieptewerking in de foto. Een S-curve zorgt er ook voor dat de kijker langer bij het beeld blijft stilstaan, de ogen moeten even moeite doen om de slingerende lijn te volgen. Dat er langer naar je foto gekeken wordt is het effect wat je als fotograaf wilt bereiken. Dat kun je ook bereiken met bijvoorbeeld 'een verhaal' dat vast kleeft aan een foto. Het brein van de kijker wordt dus met het toevoegen van een S-curve in een foto aan het werk gezet.

Klik op de foto voor een diashow
© Marjolein Engelsma

In de eerste foto kun je al merken dat je oog snel trekt in de eerste bocht naar de boom rechts van het pad dicht bij en in de richting van deze bocht en dan valt ineens op dat deze boom een knik vertoont. Vervolgens neemt het oog je weer verder mee op de curve naar links achterin en neem je de verschillende tinten groen waar.
In de volgende foto is het opvallend dat je oog uitkomt bij het rode paaltje nadat je de paarden even hebt bekeken.

Misschien denk je dat je een foto met een S-curve net zo snel bekijkt als een foto waar dit niet inzit. Echter, er zijn meer manieren om dit effect in een foto te bereiken. Ik zal in latere blogs nog meer manieren gaan bespreken. Ook moet je je niet vergissen in de snelheid van je brein.

Een S-curve kan op verschillende manieren worden opgenomen in een foto. Je kunt een pad als S-curve fotograferen, maar ook water of sporen van sneeuw of rails, maar denk ook aan schaduwen en lijnen in de bergen.

Waar de S-curve begint kun je ook creatief invullen, de ogen worden meegenomen vanuit de brede band naar de in een punt uitkomende visuele einde van de curve. Het is goed denkbaar dat je bijvoorbeeld bij de Chinese Muur de brede band links in de bovenhoek laat beginnen. In ons platte Nederland en ook als beginnend landschapsfotograaf zul je bemerken dat de S-curve veelal van onderuit de foto begint. Vervolgens is het mooi om er mee te leren spelen.

Zoek eens in je eigen archief en zet de foto's die je vindt met een S-curve eens bij elkaar in een map. Beoordeel of de objecten langs de curve voor je gevoel kloppend zijn gefotografeerd. In mijn foto hieronder met de water curve is de treurwilg niet volledig gefotografeerd. Deze foto heb ik gemaakt in het park rondom Stania State. De treurwilg geeft aan dat het park rondom de State groot, oud en statig is. Daarmee geeft het een goede indruk van de werkelijkheid. In dat opzicht vind ik de foto kloppend, ook al staat niet de volledige boom op de foto. Dat een S-curve hier en daar het beeld wat uitloopt vind ik verder niet storend.

Ga het ook eens proberen om te ontdekken hoe leuk het is om te fotograferen met de S-curves. Als je tevens nog wat sfeer toevoegt met bijvoorbeeld mist of een mooi gekleurde lucht, kan een foto helemaal af zijn. Bepaal voor jezelf wat jij mooi vindt en wat jij graag aan de kijker wilt overbrengen, maar realiseer je dat iedereen jouw beeld anders kan beoordelen dan je bedoeld hebt. Geniet van iedere reactie positief of negatief, want bij een reactie heeft de kijker langer stilgestaan bij jouw foto!

woensdag 30 november 2016

Rijp fotograferen bij De Leyen

Heerlijk, de winter is in aantocht. De auto's stonden 's morgens met ijs op de ramen, dus eerst even krabben voor vertrek. Er was nauwelijks wind, waardoor de gevoelstemperatuur rond het vriespunt lag én niet onbelangrijk hierdoor was rijp op de planten fotograferen niet al te ingewikkeld. Wind en planten van dichtbij fotograferen zijn niet echt vrienden van elkaar, al snel zijn foto's net onscherp doordat het onderwerp beweegt, tenzij je kunt fotograferen met hele korte sluitertijden. Als je werkt met een zoomlens moet je er ook erg in hebben dat iedere beweging die je zelf maakt wordt uitvergroot, hierdoor kun je ook sneller onscherpe foto's krijgen.

Eerst heb ik maar even een paar overzichtsfoto's van het uitgestrekte waterrijke gebied gemaakt voordat ik de beplanting ging opzoeken. Op zich is het maken van interessante overzichtsfoto's hier nog best iets om van te voren over na te denken. Water met een eiland erop fotograferen wordt al snel vrij plat materiaal als er in een foto niet een lijnenspel of diepte wordt meegenomen.

Klik op de foto voor een diashow
© Marjolein Engelsma

De eerste overzichtsfoto heb ik gemaakt door scherp te stellen op de rietkraag en vervolgens heb ik mijn toestel omlaag gericht, met de ontspanknop half ingedrukt, tot ongeveer een meter voor mijn voeten. De grasmat trekt nu als het ware je ogen richting de rietkraag, hierdoor wordt een foto voor het gevoel minder plat.

Als je diepte in een foto wilt bereiken dan kun je ook iets op de voorgrond fotograferen, zoals bij de tweede foto de steen. Doordat de steen een los element in het gras is komt de rietkraag echt in de diepte te liggen. Als ze in de foto over elkaar heen hadden gelegen, dan had dat het dieptebereik enorm kunnen verstoren. Omdat ik hier niet scherp heb gesteld op de rietkraag, immers ik wil de steen ook scherp op de foto, heb ik de foto gemaakt met een kleine diafragma opening (f/22). Hierbij stel ik scherp op de steen en door de kleine opening van het diafragma wordt het bereik van een scherpe diepte groot. De steen en de rietkraag worden door de vroege ochtendzon mooi belicht, het maakt dat er een repetitie komt in de foto, hierdoor wordt het oog van voor naar achteren getrokken in 1 lijn. In het origineel zat een witte vliegtuiglijn die links een hoek maakte in de lucht, dwars op de repetitielijn. Met een eenvoudig foto programma heb ik deze luchtvervuiling weggepoetst.

Bij de foto met de bomen langs de weg zorgt de weg die naar de horizon loopt ervoor dat het oog niet vergeet te kijken naar de bomenrij. Op zich is het stukje landschap hier best kaal, maar door deze compositie te nemen wordt de foto net iets interessanter en vindt men het beeld al snel fraai en bekijkt men ook de situatie, de rust en de kou adem je bijna in.

De lijn in het ijs en de rietkraag geven een mooie lijn naar achteren in de foto. Het beeld van water met een eiland is ineens niet meer saai. Het zachte licht gaf een prachtige kleur aan het riet. Ik heb de foto nog een klein beetje bijgesneden, waardoor er iets minder lucht
op de foto kwam. Ik koos ervoor om 2/3 deel van de foto uit water te laten bestaan en 1/3 deel lucht. Hierdoor krijgt de lucht minder aandacht op de foto.

Nadat de eerste overzichtsplaatjes waren gemaakt ging ik mij richten op de rijp. Ik wandelde langs de rietkraag en schoot af en toe een plaatje en draaide mij ook een keertje richting het licht. Ik ben dol op tegenlicht foto's, het geeft hele fraaie silhouetten. De zon was inmiddels al iets hoger aan de horizon en een fraaie tegenlicht foto kon worden gemaakt waarbij de zon in de sloot zijn licht weerkaatste en de rijp op de planten werd opgelicht.

Het vastleggen van rijp op het riet was niet eenvoudig. Ook ik heb de neiging om soms te snel foto's te maken. Maar nadenken over een achtergrond is echt van belang om te zorgen dat een foto geen storende rommelige achtergrond krijgt. Ik ging 2 ochtenden achter elkaar naar dezelfde plek en pas de tweede ochtend lukte het om het riet iets beter te isoleren op de foto. Nog steeds zitten er wat rommelige takjes op de foto, maar door de donkere achtergrond wordt het oog er wat minder snel naartoe getrokken.

De rozenstruik was echt genieten om te fotograferen. Wat je op de foto's niet ziet is dat deze struik pal naast de toilethokken en achter een hek stond. Daardoor was ik toch nog wat beperkt in mijn mogelijkheden, maar het licht op de struik maakte alles toch leuk om mee te spelen. Prachtig licht viel op de blaadjes met rijp. Het licht was nog zo zacht dat de rijp ook nog wel even bleef zitten. Ik had dus alle tijd om met deze struik aan de gang te gaan. Er bevonden zich nog maar 2 mooie rozenbottels aan de struik. In de zachte bruine tinten is rood een mooie opvallende kleur, bij de rijp kon het niet beter.

En na deze rozenstruik heb ik mij nog heerlijk kunnen richten op de overige vegetatie met prachtige rijp, inclusief een prachtig roodborstje die best nieuwsgierig was.

En laat nu de strenge vorst maar komen !!

zondag 30 oktober 2016

Vogelfotografie als uitdaging

Dat ik ooit nog eens kleine vogeltjes zou fotograferen had ik niet gedacht. Ik heb niet echt het toestel en de lenzen om ook maar een poging te doen voor al die snel bewegende, schuwe beestjes. In de natuurgebieden geniet ik heerlijk van hun geluid en als ik ze al ontdek dan geniet ik van het moment.
Vogelfotografie liet ik dan vooral ook over aan de fotografen met een enorme portie geduld en flinke zoom-lenzen. Als ik met mijn vriendin Yvonne op pad ging, kon zij mij altijd wel vertellen welk vogeltje ze hoorde en zij deed altijd wel even een poging om deze kleine fladderaars op de foto te krijgen.

Dat het dan toch zover kwam had te maken met bijzondere omstandigheden. Yvonne zou in augustus 50 jaar worden, een bijzondere leeftijd. Voordat de zomervakantie begon kwam ik het ultieme kado voor haar tegen, het huren van een fotohut in een privėtuin. Een plek waar de vogeltjes zeer regelmatig gevoerd worden en waar je van dichtbij onzichtbaar vanuit de hut vogeltjes kunt fotograferen. In de hut was plek voor 2 personen, stroom en een kacheltje zouden aanwezig zijn.

Ik boekte de hut op een dag eind oktober, niet al te lang van tevoren zodat we ook redelijk zeker waren van goede weersomstandigheden. Het werd een fantastisch zonnige dag met prachtige herfstkleuren. Yvonne strooide op meerdere plekken wat vogelvoer, we installeerden ons in het hutje, moesten smakelijk lachen om de bostoilet die we toch liever links lieten liggen en vervolgens wachtten we af op het spektakel dat voor onze neus af zou gaan spelen. Eerst hebben we nog even het raam ontdaan van vocht, dat meteen besloeg bij onze binnenkomst.

Klik op de foto voor een diashow
© Marjolein Engelsma

Dat we beiden thuis zouden komen met een grote fotomap met de naam 'heeft het niet gehaald' was een zekerheid die we hadden. Je blijft immers tegen de momenten aanlopen dat er net een vogel wegvliegt, of er net een grassprietje verkeerd staat, of er net gespetterd wordt voor de ogen van een ander vogeltje, of er zo hard gespetterd wordt dat je überhaupt niet meer kan ontdekken om welk vogeltje het gaat, of het vogeltje kijkt net de verkeerde kant op, of dat je momenten treft die niet eens meer om vogeltjes draaien. En dan heb ik het nog niet eens over de tegenwerkende elementen van je camera en lenzen. Yvonne en ik hebben altijd de grootste lol om de net niet foto's. We vermaken ons ermee doordat we er de mooiste verhalen bij bedenken van hoe die mooie foto had moeten zijn, maar helaas, net niet gelukt. De rede van mislukking van onderstaande serie foto's laat zich nu wel raden!

Ook al zouden we met een berg afval foto's thuiskomen, dan nog zouden we een heerlijke ervaring hebben gehad. Samen zit je naar een klein stukje natuur te kijken alsof je er in staat zonder dat de vogels door hebben dat je er bent. We genoten van de boomklever die razendsnel was en nog wel de grootste uitdaging was om scherp op de foto te krijgen. Verder genoten we van vinkjes, roodborstjes, mussen, merels en koolmeesjes. Maar de muis en de roodbonte specht waren echt ons kadootje van de dag tezamen met de prachtige herfstkleuren en schattige paddenstoeltjes.

Tussen de middag moesten we toch echt even een opwarm moment inlassen. Maar met Vledder op korte afstand, hadden we al snel een heerlijke warme lunch voor onze neus naast een comfortabele verwarming. Daarna genoten we weer volop van dit kleine stukje natuur. Wat een feestje deze dag!!

dinsdag 18 oktober 2016

Op zoek naar paddestoelen in Oranjewoud

In de herfst kleuren de bossen prachtig door hun afgevallen bladeren en het mooie zonlicht. Een heerlijke periode voor de (hobby)fotograaf om de natuur in te gaan. Deze week bezocht ik samen met vriendin Yvonne, die inmiddels een macro objectief had aangeschaft, het Oranjewoud. Oranjewoud dankt zijn naam aan de Oranjes. In 1676 kocht prinses van Oranje Albertine Agnes van Nassau een bestaand landgoed en gaf hieraan de naam Oranjewoud. Ze liet er lange lanen, singels en tuinen in barokstijl aanleggen naar Frans voorbeeld. Tegenwoordig wordt het gebied door Staatsbosbeheer onderhouden. Er zijn meerdere wandelroutes aangelegd, die op borden bij de parkeerplaatsen staan aangegeven. Met mijn mobiel maak ik van dit soort borden bij vertrek altijd even een foto, zodat ik onderweg mijn looproute kan bepalen aan de hand van de beschikbare tijd.

Dit keer zouden we paddestoelen gaan fotograferen. Dat het zoeken zou worden wisten we eigenlijk al wel. Doordat we de afgelopen weken beiden al wat speurwerk naar paddestoelen hadden gedaan en er zeer weinig waren tegen gekomen. Na een hele natte zomer eindigde deze met een hele warme en droge periode. Dit heeft de ontwikkeling van paddestoelen duidelijk enorm geremd. Dus werd het eerst even wandelen in het Oranjewoud, waarbij ik mooi even de prachtige bossen kon fotograferen.

In het bos kom je altijd wel leuke onderwerpen tegen om te fotograferen. Het voordeel van het digitale fotograferen is natuurlijk dat je veel kunt uitproberen en als het niks is kun je het weer weggooien. Ik fotografeer daardoor ook onderwerpen waar ik niet echt een mooie foto van verwacht, maar toch word ik vaak verrast door het beeld dat mooier is dan verwacht.

We kwamen aardig wat aardappelbovisten tegen, de gele bolpaddestoel. Die zijn lang niet allemaal zo fotogeniek, maar een exemplaar in een mooi groen mosje gaf wel leuk resultaat. Tevens kwamen we een leuke boomstronk tegen die me deed terugdenken aan "The Young Ones" door de enorme spikes.

En plots, ja hoor, the one and only paddestoel !! Met een leuk jasje aan.

Na het schieten van enkele plaatjes begon het zonnetje een beetje door te breken. We maakten ons rondje af, maakten nog een gezellig praatje met iemand van Natuurmonumenten, maar helaas verder geen paddestoelen meer.

Wel troffen we nog een plek begroeid met Springbalsemien, die door de vochtigheid en het zonlicht dat erop scheen ook een leuk onderwerp was om te fotograferen.

We kwamen weer thuis met aardig wat foto's. Omdat je ook heerlijk kunt genieten van een wandeling samen, maakt het niet eens uit of er leuk foto resultaat tussen zit. Lekker even uit de sleur van alledag is op zich al fijn!